Bokomtale: Historia om einsretting og konformitet
Vilhelm Schjelderup og Britt Hertzberg Untiedt: Helsekampen – hundre års strid om alternativ medisin
Paradigme forlag. ISBN 978-82-93235-10-1
Forfattarane gjev i forordet klar melding om kva som er utgangspunktet for boka: kloden vår står ikkje berre over for ei ytre økologisk krise, men også ei indre. Måten menneske tenkjer om og behandlar den ytre verda, speglar også korleis me tenkjer om og behandlar oss sjølv – og vår eigen organisme.
Den reduksjonistiske tenkinga som har vore dominerande gjennom fleire sekel, har frambringa verdifull kunnskap og praktiske verktøy, men har også skapt fleire negative sideeffektar som blir meir og meir tydelege i dag. Forfattarane har spesielt framheva korleis dette påverkar vår organisme og naturen omkring oss. Det paradoksale i etablert medisin, er at det som skulle vera til gagn for oss, kan i neste omgang føra til det motsette:
«En stor del av alle medikamentene som brukes i skolemedisinsk behandling, ender opp som kjemiske reststoffer i vårt kloakksystem. Også her advarer nå forskere. P-piller og ander medikamenter som havner i naturen, påvirker dyr og menneskers hormonsystem. At disse utslippene er små i volum, ser ikke ut til å være formildene, siden mengder selv i gramstørrelse kan spres over store områder og føre til negative helsekonsekvenser for både dyr og mennesker. Tiden for eksponering er også avgjørende.»
Eit anna perspektiv med boka er diskusjonen om vitskapleg metodikk i samband med forsking på naturmedisin og alternativ behandling. Forfattarane legg til grunn at dagens metodeval er ute av stand til å gje ein fullgod vitskapleg forklaring av grunnleggjande livsprosessar, «fordi den er bunden opp i kravet om at bare reduksjonistisk forklaring er vitenskapelig gyldig».
Klinisk praksis
Britt Hertzberg Untiedt har i kapitlet Klinisk praksis på ein uførleg måte gjort greie for sine erfaringar gjennom si tid som naturmedisinsk terapeut. Her kjem det fram verdifull kunnskap som både kan vera til nytte for nyutdanna terapeutar, men også for dei med lang fartstid. Untiedt gjev oss på ein god måte innsyn i diagnostiske metodar og behandlingsstrategi ved ulike tilstandar, og ikkje minst strekar ho under pasientens autonomi som eit vesentleg verdielement i praksisen. Konkret gav dette seg utslag i blant anna det dei kalla «journal for kreativ helseprosess», der blant anna pasientane kunne velja om dei ville ta vare på eigen journal. Vidare var «informasjonen tilpasset og ble ledsaget av et eget «velkomstskriv» som forklarte kven vi var, vår kompetanse, lovregler for behandling, våre testmetoder og foreslåtte terapier og en rekke andre detaljer».
Kapitlet blir avslutta med kosthaldet si betydning i klinisk praksis.
Historisk perspektiv
Vilhelm Schjelderup opnar sitt bidrag til dette kapitlet med ein sjølvrefleksjon når det gjeld den statlege utveljingspolitikken til legeyrket, og kva konsekvensar dette har hatt og vil ha for medisinsk tenking og utvikling:
«Legeyrket krever mer ansvarsfølelse av utøverne fordi det dreier seg om menneskers sykdom og helse, deres liv og død. Det er vanskelig å komme inn på lukkede legestudier, og bare de med gode karakterer fra videregående og eventuelt med tilleggsutdanning, blir tatt opp. Det er derfor naturlig at vi leger er særlig utsatt for å bli ofre for denne vitenskapens overtro, å tro at vi vet mer enn vi faktisk gjør. Det er også forståelig at vi iherdig forsvarer vår vitenskapelige status og forsøker å verge oss mot alt som kan svekke tilliten til at vi virkelig vet hva vi gjør.»
Gjennom kapitlet tek han oss med på ei vandring frå renessansen, via hekseprosessane og opp til moderne tid, der kommersielle krefter etter kvart blir ein sterk aktør og set sitt preg på både utdanning og val av vitskapleg metode innan medisinen. Flexner-rapporten frå USA blir brukt som eit døme på korleis dette blei gjennomført i praksis, og kva fylgjer det fekk for naturmedisinen – og for det me i dag nemner som skulemedisin.
Biokjemi versus biofysikk
Vilhelm Schjelderup gjentek her det han i både tidlegare bøker og artiklar har framheva: ei vesentleg årsak til den låge statusen til naturmedisin og alternativ behandling, er at det dominerande biokjemiske hegemoniet innan medisinen er ute av stand til skapa akseptable forklaringsmodellar for slike medisinske tradisjonar som tek utgangspunkt i organismen som ein heilskap, og der intervensjonen som oftast ikkje er tufta på biokjemisk tenking. Han framhevar biofysikken, ECIWO-biologien og biofotonteorien som moglege verktøy til å skapa forklaringsmodellar som kan få ein allmenn aksept.
Samandrag og konklusjon
På omslaget uttrykkjer forfattarane at dei med boka ynskjer å stimulera til ein fordomsfri debatt og eit betre samarbeid mellom skulemedisin og alternativ behandling. Det fyrste kan ein vona på, men om det siste blir gjeldande er meldaren meir usikker på om vil skje. Ei av årsakene til dette trur eg ligg i boka sin brodd og kontrastering når det gjeld omtalen av etablert medisin, samstundes som sjølvkritiske refleksjonar overfor eigen tradisjon mest er fråverande.
Eg trur føresetnaden for ein god dialog, meir burde vera tufta på kunnskap og avklaring av premissar ut ifrå eit fenomenologisk perspektiv. Iveren etter å overtyda andre om både den mest fortreffelege forklaringsmodellen og terapeutisk potensiale, kan ofte føra til endå djupare meiningsgrøfter – spesielt med tanke på at forklaringsmodellar aldri vil vera i nærleiken av å vera røyndomen sjølv.
Om forfattarane har hatt von om at boka skulle fanga interesse utover eige interne miljø, til dømes i akademia, måtte nok ei meir konsekvent kjeldevising vore på plass. Elles er språkføringa tilfredstillande, bortsett frå nokre få uhell. Med sine manglar, er boka likevel eit viktig innspel som bakgrunnsinformasjon for eit sivilisert ordskifte framover